top of page

Woord vooraf

1. De eed van Hippocrates is een eed waarin artsen zichzelf verplichten bepaalde beroepsregels te zullen handhaven. https://nl.wikipedia.org/wiki/Eed_van_Hippocrates

Hoofdstuk 1: Golven

1. “De Ronaldo van het coronavirus, dat ben ik”. Fransman Amirouche Hammar is de Europese “patiënt nul” en dat is hij trots op”: De Morgen 18 mei 2020, p. 16).
2. Hier de afsluiter van mijn reisverslag van onze vijftiendaagse fietstocht Antwerpen – Montalivet-les-Bains: “Het was hoe dan ook een prachtige ervaring. Dit als koppel samen beleven was heel intens. Vijftien dagen achter elkaar leven in een bubbel van fietsen, rusten, slapen en eten. [...] Een les in onthaasten. Elke keer weer de tijd nemen om rustig die heuvel te beklimmen. Gedachten op “zen”. En dan opeens is het doel bereikt en is het voorbij.

Zelden zo’n raar gevoel gehad bij het begrip “tijd” als nadat deze fietstocht gedaan was. Die bubbel leek het leven, eeuwigdurend met maar één doel, er was geen andere wereld. [...] Er bestaat inderdaad maar één woord voor: onwezenlijk. Zoals de fietstocht van vijftien dagen is ook het leven een schicht. Ooit ga ik hetzelfde gevoel hebben over mijn leven. Hoop ik toch. [...] Om dan te denken... het was niets anders dan een “bubbel”.

Een klein jaar later zal het begrip “bubbel” een totaal andere betekenis krijgen. Nog veel onwezenlijker dan mijn hierboven beschreven “fietsbubbel”.
3. “Alleen het virus werd beter van de coronaboetes”; De Morgen, 30 mei 2020, p. 12).

4. “Bepaling van de startdatum van de tweede golf van de covid-19 epidemie in België”: https://covid-19.sciensano.be/sites/default/files/Covid19/Second%20 Wave_NL.pdf

5. “Artsen en verpleegkundigen pleiten voor omgekeerde lockdown: nu is het genoeg” https://www.demorgen.be/nieuws/artsen-en-verpleegkundigen-pleiten- voor-omgekeerde-lockdown-nu-is-het-genoeg~ba6d0dd7/

6. “Nerts lijkt vleermuis van Europa te worden”: De Morgen, 6 november 2020).
7. “Waarom het kleine België een groot vaccinatieland is”. De Morgen/Focus/ 5 december 2020.
8. De Morgen, 04 januari 2021.
9. “41 besmettingen in rusthuis in Kapellen na eerste vaccinatieronde”, Gazet van Antwerpen, 27 januari 2021
10. “Covid-19-vaccinatie zeer effectief: grote daling in aantal positieve testen, ziekenhuisopnames en overlijdens bij ouderen”, https://www. rivm.nl/nieuws/covid-19-vaccinatie-zeer-effectief-grote-daling-in-aantal- positieve-testen-ziekenhuisopnames
11. “Organiseer een loterij”: prof wetenschapsethiek stelt ander vaccinatiesysteem voor. https://www.demorgen.be/nieuws/organiseer-een-loterij- prof-wetenschapsethiek-stelt-ander-vaccinatiesysteem- voor~b1c40b49/?referrer=https://www.google.com/
12. “Geen oorzakelijk verband bij 7 overlijdens na coronavaccin”, bericht in de Standaard van 21 januari 2021: https://www.standaard.be/cnt/ dmf20210121_95526069
13. “Speurhonden detecteren corona beter dan tests”, https://www.durfdenken.be/nl/onderzoek-en-maatschappij/speurhonden-detecteren-corona-beter-dan-tests
14. “Tweedeling dreigt in de bevolking”, https://www.hln.be/binnenland/ tweedeling-dreigt-tussen-gevaccineerden-en-rest-van-bevolking-als-20-procent-gevaccineerd-is-en-de-zomer-opnieuw-gevangenis-wordt-vrees-ik-dat-we-het-kot-gaan-afbreken~aa2f796fe/
15. De Morgen, 01/02/2021. “Niet iedereen wil eerst jongeren vaccineren” en ““Hun vrijheid zal beperkt blijven, geen valse hoop geven”: experts reageren op oproep om jongeren eerst te vaccineren. 
16. De Morgen, 27 januari 2021: “Alles heeft helaas zijn prijs, ook het spuitje”.
17. De Morgen, 27 januari 2021: “Vaccinbedrieger speelt topjob kwijt”.
18. Ik vind de verwijzing naar de uitspraak van Joris Meys niet meer terug maar de URL hieronder is een verwijzing naar een onderzoek dat duidelijk tot de conclusie komt dat een gevaccineerde die besmet geraakt met de delta- variant, het virus kan doorgeven: https://www.gezondheidenwetenschap.be/gezondheid-in-de-media/kan-je-het-coronavirus-nog-doorgeven-als-je-gevaccineerd-bent#:~:text=Nieuw%20onderzoek%20lijkt%20aan%20
19. “Word ik na corona ooit weer mezelf?”. De Morgen, 27 februari 2021.
20. De Morgen, 19 januari 2021.

21. “Een kip in ruil voor een covidprik”. De Morgen, p.4, d.d. 05/07/2021
22. “Op zoek naar de bron van corona” De Morgen, 01/04/2021
23. Artsenkrant/ 20 april 2023/ Nr. 2750/ p. 12.
24. Feestje op overvolle trein: https://www.vrt.be/vrtnws/ nl/2021/04/04/parket-voert-onderzoek-naar-jongeren-die-een-feestje- bouwen-op-een-overvolle-trein
25. GvA 6 april 2021 p. 16.
26.“Raamregel enkel op treinen naar kust, niet op de terugweg.
Absurde maatregel”, GvA 27 maart 2021: https://www.gva.be/cnt/ dmf20210327_92652702
27.GvA 07/04/2021 p. 4.
28.GvA 09/04/2021 voorpagina.
29.“222 tromboses na 34 miljoen spuitjes: is dat het risico wel of niet waard?”: Gazet van Antwerpen, 9 april 2021.
30. “10.000 bijwerkingen gemeld, maar “slechts” 500 zijn ernstig”: Gazet van Antwerpen, 10 april 2021.
31. De Morgen 10 april 2021: https://www.demorgen.be/nieuws/arts- isabel-leroux-roels-lid-van-de-hoge-gezondheidsraad-nul-procent-risico- bij-vaccins-is-niet-realistisch~b7a39156/
32. Jongen (21) valt uit raam en overlijdt nadat politie binnenvalt
op lockdownfeestje in Antwerpen https://www.nieuwsblad.be/ cnt/dmf20210411_92878776#:~:text=In%20Google%20Play-,Jongen%20(21)%20valt%20uit%20raam%20en%20overlijdt%20 nadat%20politie,binnenvalt%20op%20lockdownfeestje%20 in%20Antwerpen&text=Een%2021%2Djarige%20man%20 uit,verstoppen”%2C%20zegt%20het%20parket.
33. GvA van maandag 19 april 2021.
34. “Klonters na AstraZeneca-prik wellicht door onzuiverheden”. De Morgen, 23 april 2021
35. “Wat baten kaars en bril, als de uil niet zien en lezen wil”, van de
hand van anesthesist Olivier Lhoest verschenen in de loop van 2021 in MediActuQuality.
36. Apofenie: https://nl.wikipedia.org/wiki/Apofenie
37. La Boume 2: https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/buitenland/ artikel/5228552/politie-belgie-park-ter-kameren-700-agenten-corona- protest en https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2021/05/01/liveblog-corona1- mei-2021/
38. “Eerste veroordeling na nepfesitval La Boum: student moet aanzienlijke schadevergoeding betalen”: https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20210604_93664454.
39. “Reuzegomproces. Enkel werkstraffen tot 300 uur voor Reuzegommers: vader van Sanda Dia verliest even kalmte bij uitspraak": https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/06/02/arrest-sanda-dia/#:~:text=Drie%20Reuzegommers%20kregen%20een%20straf,Reuzegommers%20hebben%20200%20uur%20gekregen.
40. HLN 17 april 2021 p. 7.
41. “Indiase variant laat ons geen keus: vaccineer iedereen”, GvA, 6 juli 2021 GVA 7 mei 2021 p.6.
42. “De gaten in het vaccinatienet moeten dicht”, De Morgen, 01 juni 2021
43. “Daarom nemen ook dertigers beter een prik”; GvA, 05 juni 2021.
44. .“Geen tweede spuit meer voor wie al corona had?”, De Morgen, 5 juni 2021).
45. “Heeft mijn kapper een coronaprik gekregen? En mag ik daar wel naar vragen?” De Morgen, 7 juni 2021
46. “Nu kunnen wij eindelijk aftellen”, GvA van 28 mei 2021
47. Zorgnet-Icuro herhaalt oproep om vaccinatie te verplichten voor zorgpersoneel https://www.despecialist.eu/nl/nieuws/zorgnet-icuro-herhaalt-oproep- om-vaccinatie-te-verplichten-voor-zorgpersoneel.html
48. “Verplichte vaccinatie ligt weer op tafel”, GvA, 25 juni 2021
49. “Druk stijgt om kinderen te vaccineren”, De Morgen, 29 juni 2021.
50. “Invoer van coronapaspoort lijkt zeker: kunnen we dan versoepelen? En wat als je je niet wil laten vaccineren?” https://www.nieuwsblad.be/ cnt/dmf20210504_97300362
51. Europees digitaal coronacertificaat: https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/coronavirus-response/safe-covid-19-vaccines-europeans/eu-digital-covid-certificate_nl
52. “Global Digital Health Certification Network FAQ’s”: https://www.who.int/initiatives/global-digital-health-certification-network/global-digital-health-certification-network-faqs
53. “Zo gaan wij deze zomer op reis”, GvA, 5 juni 2021.
54. ”In het EK vaccinatie scoort België non-stop”. De Morgen, p.4, d.d. 05/07/2021
55. “Die antivaccinatiegroepen zijn helemaal niet zo onschuldig”: https://www.demorgen.be/nieuws/die-antivaccinatiegroepen-zijn- helemaal-niet-zo-onschuldig~be867561/

56. “Wie ligt er in het ziekenhuis en zijn daar veel gevaccineerden bij? https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2021/08/19/wie-ligt-er-nog-in-het- ziekenhuis-met-covid-19-en-zijn-daar-vee/
57. “Pandemiewet met specifiek kader voor maatregelen van bestuurlijke politie tijdens epidemische noodsituatie gepubliceerd”: https://www.wolterskluwer.com/nl-be/expert-insights/pandemic-law-published
58. “Pandemiewet aangenomen: grondslag voor noodmaatregelen in wet verankerd”:https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/politiek/artikel/5386049/eerste-kamer-stemt-met-pandemiewet
59. CDC-studie: Gevaccineerden “niet minder besmettelijk” dan ongevaccineerden Report24.news.
60.“Besmettelijker en mogelijk resistenter”, De Morgen, 30 november 2021, p. 2
61. “Frank Vandenbroucke: “Huisarts of kinesist die zich niet laat vaccineren, mag beroep niet meer uitoefenen” https://www.gva.be/cnt/ dmf20211105_97538999
62. “Verplichte vaccinatie zorgpersoneel goedgekeurd”

https://www.vandenbroucke.belgium.be/nl/verplichte-vaccinatie- zorgpersoneel-goedgekeurd
63. Advies van de Task Force Vaccinatie : Verplichte vaccinatie van zorgverleners Dossier LNB/22INDFVDB589. 28/04/2022 https://fdn01.fed.be/documents/12ef21b49b83cf060129ffcdf2cfc22a/ Advies%20TF_verplichte%20vax%20HCW_28042022_final.pdf
64. “Verplicht telewerk, nachtleven aan banden gelegd en mondmasker vanaf 9 jaar”: deze maatregelen wil de regering treffen https://www.gva.be/cnt/dmf20211115_98292525
65. Voor de chronologische volgorde van alle maatregelen in detail, neem een kijkje op: https://nl.wikipedia.org/wiki/Maatregelen_tijdens_de_coronacrisis_in_België
66. “Geen quarantaine meer voor gevaccineerden na hoogrisicocontact”: https://www.medi-sfeer.be/nl/nieuws/geen-quarantaine-meer-voor- gevaccineerden-na-hoogrisicocontact.html
67. Coronabaromter gedesactiveerd: https://www.info-coronavirus.be/nl/ coronabarometer/
68 “We zitten in een nieuwe coronagolf. Betekent dat ook nieuwe maatregelen” https://www.gva.be/cnt/dmf20220621_95109074
69. Artsenkrant/16 maart 2023/nr. 2747
70. Humo. Jorn Lelong, donderdag 23 februari 2023: https://www.humo.be/achter-het-nieuws/studie-trekt-het-nut-van-mondmaskers-in-twijfel-hebben-we-ze-al-die-tijd-dan-voor-niks-gedragen~b402f48e/?referrer=htt ps://www.google.com/
71. Covid-19 - WHO: “Coronapandemie blijft internationale noodsituatie” https://www.mediquality.net/be-nl/news/article/B1100740365_B1/covid-19-who-coronapandemie-blijft-internationale-noodsituatie

72. “XBB.1.5: What you need to know about COVID-19’s “Kraken” variant. https://health.ucdavis.edu/news/headlines/xbb15-what-you- need-to-know-about-covid-19s-kraken-variant-/2023/01
73. “En daar is de tiende coronagolf: na een jaar is herinfectie alweer mogelijk”. De Morgen, d.d. 17 februari 2023; https://www.demorgen.be/ nieuws/en-daar-is-de-tiende-coronagolf-na-een-jaar-is-herinfectie-alweer- mogelijk~b6bcaf57/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F 74. GvA 10 maart 2023: https://www.gva.be/cnt/ dmf20230310_95254076

75. “Ook ziekenhuizen zijn mondmasker moe”, GvA, 10 maart 2023
76. “Coronavirus. Eind december zijn alle vaccinatiecentra gesloten.
Pierre Van Damme tevreden over vaccinatiegraad”. Gazet van Antwerpen. Weekend 17 – 18 december 2022.
77. Covid-19, wekelijks epidemiologisch bilan (19 mei 2023): https://covid19.sciensano.be/sites/default/files/Covid19/Meest%20recente%20 update.pdf
78. Het Laatste Nieuws: https://www.hln.be/buitenland/spanje-heft- mondmaskerplicht-in-binnenruimtes-op-20-april-zo-goed-als-volledig- op~a85677c3/
79. MediQualityActu https://www.mediquality.net/be-nl/news/article/1101230785_B1/covid- 19-is-nog-niet-weg-waarschuwt-who-europa
80. Covid-19 - Circulatie coronavirus blijft zeer laag (Sciensano) https://www.mediquality.net/be-nl/news/article/1101265052_B1/covid-19-circulatie-coronavirus-blijft-zeer-laag-sciensano
81. https://www.coronaviruscovid19.be/coronavirus-cijfers
82. https://aidsfonds.nl/over-hiv-aids/wat-zijn-hiv-en-aids/geschiedenis- van-hiv-en-aids/
83.“Bizarre coronavariant houdt virologen in de ban”: https://www.gva.be/cnt/dmf20230824_93211588
84. Covid-19- WHO heeft geen volledig overzicht meer over huidige sterfgevallen
Actualiteit https://www.mediquality.net/be-nl/news/article/1101362104_B1/covid-19-who-heeft-geen-volledig-overzicht-meer-over-huidige-sterfgevallen
85. Corona duikt op cruiseschip “Ocean Explorer”, dat gestrand is in Alpefjord, een afgelegen regio zo’n 1.400 kilometer ten noordoosten van de hoofdstad Nuuk. 3 van de 2006 passagiers testen positief en zijn in quarantaine geplaatst. GvA, vrijdag 15 september 2023.


Hoofdstuk 2: De bodem en de kiem

1. Isabella Meyts: “Er zijn vijf kinderen gestorven aan corona, dat zijn er vijf teveel”. Interview in het Belgisch weekblad KNACK,d.d. 18/01/2022. https://www.knack.be/nieuws/gezondheid/kinderimmunoloog-isabelle- meyts-er-zijn-vijf-kinderen-gestorven-aan-corona-dat-zijn-er-vijf-te-veel/

2.Wat is het immuunsysteem? https://www.gezondheidsplein.nl/ menselijk-lichaam/immuunsysteem/item45089

3. Het Angiotensine-Converterend Enzym 2, ook wel afgekort ACE 2 genoemd, heeft een directe invloed op het functioneren van het hart- en vaatstelsel. Het enzym bevindt zich dan ook voornamelijk in vasculaire endotheelcellen van het hart en de nieren. De ACE 2 - receptoren zijn in studies aangewezen als de plek waar het SARSr-coronavirus de cel binnentreedt. Het coronavirus SARS-CoV-2 blijkt een 10 tot 20 keer hogere affiniteit om een verbinding aan te gaan met ACE 2 in vergelijking tot het SARS-CoV. https://nl.wikipedia.org/wiki/Angiotensine-converterend_enzym_2

4. RNA-afhankelijke RNA-polymerase of RNA-replicase is een enzym dat de replicatie van RNA uit een RNA-template katalyseert. In het bijzonder katalyseert het de synthese van de RNA-streng die complementair is
aan een bepaalde RNA-template. https://en.wikipedia.org/wiki/RNA-dependent_RNA_polymerase

5. COPD = Chronic Obstructive Pulmonary Disease. https://www.longfonds.nl/longziekten/copd/wat-is-copd
6. Hoger risico op covid-19 bij onderlliggende gezondheidsklachten. https://www.newscientist.nl/nieuws/verklaart-het-ace2-eiwit-het-hoge- risico-van-covid-19-bij-onderliggende-gezondheidsklachten/

7. Covid-19: Belgische onderzoekers vinden de immunologische sleutel tot onverklaarbare sterfgevallen in verpleeghuizen. https://www.mediquality.net/be-nl/news/article/25416931/covid-19-belgische-onderzoekers- vinden-de-immunologische-sleutel-tot-onverklaarbare-sterfgevallen-in-verpleeghuizen

Cuypers, L., Keyaerts, E., Hong, S.L. et al. Immunovirological and environmental screening reveals actionable risk factors for fatal

COVID-19 during post-vaccination nursing home outbreaks. Nat Aging (2023). https://doi.org/10.1038/s43587-023-00421-1
8. Lijfwacht. Reis door 40 jaar huisartsenpraktijk. Pagina 35.
9. James Tyler Kent. Ik spreek over hem in Lijfwacht op pagina 61.

Hoofdstuk 3: Solidariteit

1. Homeopathy as an Adjuvant to Standard Care in Moderate and Severe Cases of COVID-19: A Single-Blind, Randomized, Placebo-Controlled Study: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36442593/
2. Interleukine 6: https://nl.wikipedia.org/wiki/Cytokine

3. Cytokine: https://nl.wikipedia.org/wiki/Cytokine
4. “Lijfwacht. Reis door 40 jaar huisartsenpraktijk”. Léon Scheepers. P. 212 en verder.
5. Burgemeester Bart De Wever getuigt over zijn aanslepende covid-19: https://www.gva.be/cnt/dmf20230523_96260648
6. Patiëntenvereniging long covid: https://www.gva.be/cnt/ dmf20230524_96541072

7. “Lijfwacht. Reis door 40 jaar huisartsenpraktijk”. Léon Scheepers. “Toenemende aandacht voor het microbioom”, p.22 en verder.
8. “Ode aan corona”.
"Dankzij jou mag ik eindelijk verstillen, vertragen en naar binnen keren, iets waar ik al maanden naar verlangde maar nooit in slaagde. Nu de wereld rondom mij ook stilstaat en vertraagt hoef ik me om dit verlangen niet langer schuldig te voelen en gaat het misschien nog wel écht lukken. Ik ben nu niet anders dan iedereen, ik doe niets anders dan iedereen... Dankzij jou vormt het ook geen probleem meer dat ik soms urenlang in de keuken bezig ben om gezonde bereidingen klaar te maken. Een zinvollere tijdsbesteding is er nu haast niet: hoe kan je beter zorgen voor een goede immuniteit dan door je eigen voeding? Dankzij jou introduceerde ik nu ook de zeewieren in mijn dagelijkse menu, een drempel waar ik maar moeilijk overheen geraakte.
Dankjewel Corona, omdat ik geloof dat jij bij mij niets zal komen (be) zoeken: er zijn zo veel andere gemakkelijkere prooien rondom mij. Mensen die mij uitlachten om wat ik ’s middags allemaal at bijvoorbeeld (veel kleurtjes, smaakjes en geurtjes), terwijl ze zelf smalend het grootste gif naar binnen kapten. Neen, ik wens hen jouw bezoek ook niet toe, dat niet. Dankzij jou hoef ik nu zelfs ook niet meer mee te stappen in de ratrace van mijn eigen ‘herstelprogramma’: van de kinesist naar de shiatsu-behandelaar naar de therapeut naar de healer naar de yoga naar de psychiater naar de soundhealing naar de biowinkel en weer van vooraf aan, met als gevolg: een propvolle agenda en wéér stress. Nu komt de yogales, de meditatie en de soundhealing naar mij toe en hoef ik alleen mijn smartphone of PC bij de hand te houden. En gratis nog wel, of op basis van een vrijwillige gift. Geen financiële druk om de balans tussen inkomsten en uitgaven in evenwicht te kunnen houden. Rust. En als het toch niet uitkomt of niet interessant genoeg is of ik een andere behoefte heb, kan ik het gewoon wegklikken en uitzetten. Kon dat maar in het echte leven.

Ik hoef even niet meer de auto in, het stressvolle verkeer waarbij overal gevaar dreigt, geen paniekaanvallen meer op de Antwerpse ring, zweten en naar adem happen en intussen normaal proberen te doen omdat ik een paar pubers in mijn auto vervoer...

Geen schuldgevoelens meer ten opzichte van mijn zoon die wil dat ik hem meermaals per week op een zeer laat uur, lang voorbij mijn gezonde bedtijd, ophaal van zijn trainingen, als ik dat weiger te doen. Geen schuldgevoel meer ten opzichte van andere ouders van jongens van zijn ploeg, die er dan voor opdraaien.

Geen overschrijding van mijn grenzen meer als ik hem toch ophaal en voel dat het eigenlijk té laat op de avond is en té veel gevraagd van mij. Dat ik aan het geven ben maar eigenlijk mezelf aan het leeggeven. Ook geen ruzie meer in de auto als hij weer commentaar geeft op mijn rijstijl of mijn snelheid. De auto blijft rustig op stal. Geen benzinekosten meer. En vooral: geen stress.

Dankzij jou mag ik eindelijk ervaren wat écht co-ouderschap is, 50/50 verdeling. Wie had gedacht dat dàt er ooit nog van zou komen? Want er is dankzij jou geen enkele reden voor hem om quasi permanent bij mij te verblijven. Het klinkt misschien raar (ik zie hem wel degelijk doodgraag), maar mijn hart jubelt als ik eraan denk dat ik nu een week lang alleen maar voor mezelf moet of mag zorgen. Voor mezelf kan koken wat ik wil en wanneer ik wil. Geen commentaar op mijn gerechten, geen vraag ‘wat gaan we eten’, ‘ik heb nu honger’, geen gezucht en geblaas meer over nieuwe smaken en anders uitziende gerechten. Geen ruzie meer over op tijd naar school vertrekken ‘s morgens en niet altijd last-minute. Geen strijd meer over huishoudelijke klussen die moeten uitgevoerd worden maar waaraan hij niet wil bijdragen of alleen als het hém past. Geen geluiden van TV, Playstation, online gepraat en gelach de hele dag door, en nog erger: van een botsende bal tegen de muur, wel 50x per dag, waarbij het hele huis dreunt, de muur vuil wordt (of: nog vuiler) en schilderijen sneuvelen. Een bal die ik al minstens 500x in de tuin hebt gegooid, en waarvan ik al zeker 200x gezegd hebt dat ik hem definitief zou vernietigen, maar het niet over mijn hart kan krijgen (en hij weet dat!). Geen kruimels meer in de zetel of ruzie over aan tafel eten. Geen verbale discussies meer over de zin of onzin van je smartphone uitzetten als je eet. Geen vuile sokken en zakdoeken meer in de woonkamer. Geen dovemansgesprekken meer als ik een pedagogische boodschap wil overbrengen en hij die niet hoort omdat de smartphone altijd aanwezig is en aandacht vraagt. Plaats op de zetel voor de TV om misschien eindelijk de serie te kijken die ik al zo lang wilde zien. Geen commentaar meer op mijn rustgevende mantra-muziek die ik liefst de hele dag door afspeel, omdat dit het enige is wat mij innerlijk tot rust kan brengen. Genieten van de zon die door het raam schijnt, van het gewoon thuis zijn, van eens wat langer in bad of bed te liggen, van het niets-moet (of toch minder, en minder snel, de to-do-lijst blijft groot maar dikt minder aan). Van een lang ouderwets telefoongesprek of een videochat. Van een lege in plaats van volgepropte agenda in het weekend, want je ‘moet’ toch sociaal zijn, naar het theater en naar concerten gaan, je vriendschappen onderhouden... Je helpt mij om keuzes te maken, iets wat altijd zo moeilijk voor mij is. Want al die evenementen zijn toch zo interessant, en je moet toch ‘mee’ zijn, op de hoogte, oneindig jezelf blijven ontwikkelen en groeien en vooruitgaan. De berg tijdschriften, magazines en aankondigingsblaadjes van theatergezelschappen en cultuurhuizen kan ik nu in één keer de vuilbak in kieperen, zonder ze helemaal te moeten doorworstelen met mijn agenda en vriendinnenlijstje erbij. Weg ermee, alles is toch afgelast. Ruimte in mijn huis, weg met die rommel die mijn energie leegzuigt. Geen keuzestress meer; of toch minder: de online webinars, yogalessen en meditaties dreigen al in de plaats te komen. 

Dankzij jou hoef ik mij niet langer te verantwoorden omdat ik geen dure of verre jaarlijkse vakanties plan – die ik mij financieel niet kan permitteren. Thuisblijven màg weer, meer zelfs: het moet. Doordat ik mij nu ook niet uit de naad hoef te werken in een onmenselijke ratrace onder grote druk, zal ik ook minder behoefte hebben aan die vakantie om te recupereren van de chronische overbelasting. Dankjewel! 

Dankzij jou heb ik de drempel van digitale therapie geven overwonnen. Dat was niet eens zo moeilijk, merkte ik. Geloof in mezelf dat ik wél weer iets nieuws onder de knie kan krijgen en nieuwe informatie kan verwerken – op mijn tempo. Weer een nieuwe stap.

Dankzij jou bied ik weer meer wandeltherapiesessies aan in de natuur, een cadeau voor mijn cliënten maar ook voor mezelf. Genieten en opmerkzaam zijn voor kleuren en geuren, de ontluikende lente. Daar kon ik voorheen écht niet mee bezig zijn.
Dankzij jou zal ik er misschien toch eindelijk toe komen om boeken lezen, stapels heb ik er intussen klaarliggen, ik weet niet waar te beginnen. En als ik begin, val ik meestal in slaap bij het lezen, dan komt de vermoeidheid, omdat ik stilval, wat ik anders nooit doe. Misschien ga ik ook eindelijk dotpainten op keien, haal ik mijn kleurboeken voor volwassenen weer boven, ga ik mandala’s krassen: allemaal dingen die mij tot rust brengen en waar ik van kan genieten, maar die ik mezelf nooit gun. Al het materiaal heb ik thuis binnen handbereik, ik hoef niets online te bestellen, alles is er al. Wat een rijkdom!
Dankzij jou voel ik ook de drang om in beweging te komen, de lente die roept, brandnetels te gaan plukken en te verwerken in de keuken, eens te gaan wandelen; iets wat er anders nooit van komt, want er zijn altijd nuttigere en meer dringende dingen te doen. Genieten van een fietstocht in plaats van mij in het zweet te rijden om mij snel te verplaatsen van punt A naar punt B.
Dankzij jou gaat het mij misschien nu toch lukken om de zolder opgeruimd te krijgen vooraleer ik weer aan het werk moet, klusjes die er al zo lang liggen aan te pakken, mijn boekhouding op het gemak te sorteren (zonder in die afschuwelijke weerstand, stress en oude pijn te gaan die met cijfers te maken heeft), de voortuin op te kuisen met de hogedrukreiniger, een soort van grote schoonmaak te houden, iets waar ik al 17 jaar niet meer toe kom. Ik voel dat er energie vrijkomt om tot actie over te gaan, iets wat màànden niet kon.
Dankzij jou ontdekte ik wat voor een rijkdom aan etenswaren ik in huis heb zonder dat ik daarvoor wekelijks als een gek naar de winkel moet rennen, wat ik daar allemaal mee kan doen en kwam er weer meer creativiteit naar boven. Ik voelde weer die kracht, die creatiedrang die er uit moest. Ik moest mezelf niet forceren om te gaan winkelen in de grote hamsterdrukte en onder tijdsdruk. Eindelijk kon ik er de vruchten van plukken dat ik vanuit mijn organisatietalent (of is het iets anders?) altijd wel voldoende rolletjes toiletpapier, deegwaren, granen, bonen, zaden en pitten, zeewieren enz... in voorraad heb.
Dankzij jou kwam ik aan schrijven toe, want het zat allemaal zo hoog, het moest er uit. Maar dit keer niet ten koste van iets anders, van mijn slaap bijvoorbeeld. Er was tijd voor.
Dankzij jou kan ik ’s morgens wat minder tijd besteden aan mijn make- up, mag ik rondlopen in een joggingbroek in plaats van een jurkje, kan ik meer tijd vrijmaken voor mijn ochtendmeditatie en kan ik naar hartenlust wierook branden in mijn praktijkruimte. Geen cliënt die mij nu ‘raar’ kan vinden als ik dat doe of die afknapt op de sterke geur. Dankzij jou kan/mag ik het allemaal wat loslaten: dat bureau is nu net wat minder opgeruimd, die make-up hoeft misschien niet voor een Skype-gesprek. Wat minder kramp, wat meer ontspanning, ik voel al een licht effect in mijn nek en schouders, die na jàààren chronische stress als beton aanvoelen. De yogamat mag blijven liggen, er komt toch geen mens binnen en al zeker geen cliënt. Relax! Dankzij jou lukt het mij beter dan ooit om weg te blijven van het journaal, kranten, nieuwsberichten of nieuwsapps ... ik luister naar de radio wanneer het mij past en beelden hoef ik er niet bij. Ik ben geïnteresseerd maar laat mij niet overspoelen door jou en zeker niet door angst voor jou. Je bent mijn vriend".

9. “Wat houdt covid precies tegen?”, De Morgen, 5 september 2020.
10. “Lijfwacht. Reis door 40 jaar huisartsenpraktijk”. Léon Scheepers. p. 209 en verder.
11. Pulsatilla vulgaris: https://nl.wikipedia.org/wiki/Wildemanskruid
12. Cocculus indica: https://nl.wikipedia.org/wiki/Anamirta_cocculus

13. Bryonia alba ofwel heggenrank: https://nl.wikipedia.org/wiki/ Heggenrank
14. Magnesium: https://nl.wikipedia.org/wiki/Magnesium
15. Phosphorus: https://nl.wikipedia.org/wiki/Fosfor
16. Eupatorium perfoliatum: https://en.wikipedia.org/wiki/Eupatorium_ perfoliatum
17. Conium maculatum: https://nl.wikipedia.org/wiki/Gevlekte_ scheerling
18. Arseen: https://nl.wikipedia.org/wiki/Arseen
19. Silicium: https://nl.wikipedia.org/wiki/Silicium

Hoofdstuk 4 Hoop:

1. Waterstoffluoride: https://nl.wikipedia.org/wiki/Waterstoffluoride

2. Het enige artikel dat ik van die periode terugvond op internet“Mottled Enamel, Fluor en Tandcariës”: https://www.ntvt.nl/sites/ ntvt/uploads/historisch_archief_artikelen/1946/02/Gecomprimeerd_ NTvT_53_1946_41-60.pdf

3. Water fluoridation in the USA: https://en.wikipedia.org/wiki/Water_ fluoridation_in_the_United_States
4. “Fluor ter voorkoming van tandbederf: rol van tandpasta’s en huidige situatie in België: www.health.belgium.be

5. Drinkwaterplatform in Nederland: www.drinkwaterplatform.nl.

6. Zoutzuur: https://nl.wikipedia.org/wiki/Zoutzuur
7. Thuya occidentalis: https://nl.wikipedia.org/wiki/Westerse_levensboom#/media/Bestand:Thuja_occidentalis_-_cone_1_(aka).jpg

8. Natrium chloride: https://nl.wikipedia.org/wiki/Natriumchloride

9. Aspidospermium: https://en.wikipedia.org/wiki/Aspidosperma
10. Aconitum napellus: https://nl.wikipedia.org/wiki/Blauwe_monnikskap

Hoofdstuk 5: Vrijheid

1. “Nemesis” - Philip Roth. https://www.bol.com/nl/nl/p/nem esis/1001004008293147/?Referrer=ADVNLGOO002008J-S-- &gclid=CjwKCAjwyeujBhA5EiwA5WD7_Vjp4T4OHsJ6OR-DzZv- YpHiUi756Q931ZnIu5em6HmTJi33s_surRoCKRoQAvD_BwE

2. Hoe één dame de voorloper van vaccins vanuit het Oosten meebracht naar Europa. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/12/29/lady-mary- wortley-montagu-de-moeder-van-de-vaccinatie-in-europa/
Wim De Maesneer (video en wetenschap) en Luc De Roy (audio).

3. “A Brief History of of Chinese Vaccination Campaigns” https://www.sixthtone.com/news/1007516
4. “Infographic – Virale vectorvaccins tegen COVID-19: zo werken ze?”. https://www.consilium.europa.eu/nl/infographics/covid-19-viral-vector- vaccines/

5. Bijsluiter AstraZenca: https://www.astrazeneca.nl/content/dam/az-nl/ pdf/2021/nl-bijsluiter%20Covid 19%20Vaccine%20AstraZeneca%20 (NL-6652exp_02-2023).pdf.
6. Cytoplasma. https://nl.wikipedia.org/wiki/Cytoplasma

7. Fase 1: test heel beperkte groep gezonde proefpersonen om de verdeling in het lichaam na te gaan en de veiligheid; fase 2: test op groep van 20 tot 50 zieke patiënten om de werkzaamheid van het middel te beoordelen; fase 3: Het product wordt op grotere schaal (100 tot 2000 of meer) en op langere termijn getest. De zeldzamere bijwerkingen worden uitvoerig onderzocht. Sommige patiënten krijgen de standaardbehandeling of een nep-product (placebo) en andere patiënten krijgen de nieuwe behandeling of het nieuwe product. Dit gebeurt om psychologische beïnvloeding door deelname aan het onderzoek te kunnen uitsluiten. De resultaten worden vergeleken. De meeste geneesmiddelenstudies in ziekenhuizen zijn fase III- studies. In fase IV wordt het product verder opgevolgd vanaf het moment dat het op de markt is om zeldzame bijwerkingen en resultaten op lange termijn te bestuderen en te evalueren. Zie: https://www.uza.be/research/ klinische-studies/klinische-studies-vier-fases

8. “Les apprentis sorciers. Tout ce que l’on vous cache sur l’ARN messager”. Uitgeverij Albin Michel / Versillo, 2023.

9. Integralisme: https://nl.wikipedia.org/wiki/Integralisme
10. Polyadenylatie: https://nl.wikipedia.org/wiki/Polyadenylatie
11. Posttranscriptionele modificatie: https://nl.wikipedia.org/wiki/ Posttranscriptionele_modificatie
12. Eerste coronavaccin goedgekeurd voor Nederland en Europa Nieuwsbericht | 21-12-2020 | 15:30 https://www.cbg-meb.nl/actueel/nieuws/2020/12/21/eerste- coronavaccin-goedgekeurd-voor-nederland-en-europa
13. VigiAccess is een site die het publiek toegang geeft tot de informatie die opgeslagen is in VigiBase. Dat is de wereldwijde database van de WHO die gerapporteerde mogelijke bijwerkingen van medicijnen verzamelt: https://www.vigiaccess.org
14. “Als genvaccins kunnen, waarom genvoedsel niet”. De Morgen, 07 mei 2021.
15. https://www.youtube.com/watch?v=aWrZxCx6L6g
16. Webinar Dr. Jona Walk, 30 maart 2021: “Voordelen en beperkingen van vaccinatie in een breder perspectief”. Gepubliceerd in TIG – Tijdschrift voor integrale geneeskunde/ jaargang 37 /nummer 2/2022. 

17.“Zes inzichten. SOS corona: wat hebben wij na drie jaar virus geleerd”, Joel De Ceulaer. De Morgen, zaterdag 11 maart 2023/ pagina 16 en 17.
18. Wat is een Ct- waarde: https://www.labomaenhout.be/nieuws/2020/ sars-cov-2-pcr-wat-is-een-ct-waarde. Polymerase Chain Reaction of PCR is is eenmoleculaire detectietechniekdie genetisch materiaal selectief kan amplificeren tot detecteerbare of meetbare hoeveelheden. Deze techniek vereist eerst een voorbereiding van het staal (extractie), waarbij het genetisch materiaal (RNA/DNA) uit het staal wordt geëxtraheerd. Hierna kan de eigenlijke PCR-reactie doorgaan. De target genen (genen van het virus of de bacterie die we willen detecteren) worden selectief geamplificeerd. Dit gebeurt door het herhalen van steeds dezelfde cyclus (+- 40 keer), waardoor de target genenexponentieelworden gekopieerd: Hierdoor wordt genetisch materiaal dat slechts in kleine hoeveelheden aanwezig is, detecteerbaar. Detectie gebeurt door middel van fluorescentie. Het aantal cycli van de PCR-reactie dat nodig is om het fluorescentiesignaal boven de detectiegrens te laten stijgen, is de Cycle Treshold (Ct) waarde die wordt gerapporteerd. Hoeminder cycli (lage Ct) nodigom de target genen te detecteren, hoe sterker positief het staal. Hoe meer cycli (hoge Ct) nodig om de target genen te detecteren, hoe zwakker positiefhet staal. Bij een negatief staal kunnen geen genen gedetecteerd worden, zelfs niet na 35-45 cycli. Interpretatie van een Ct-waarde: een lage Ct houdt dus in dat een hoge virale lading werd gedetecteerd bij de patiënt. Deze patiënten zijn zeer besmettelijk en moeten zich strikt isoleren. Ct-waarden van 16 en lager worden gezien bij de zogenaamde ‘superverspreiders’.
19.“Waarom wordt de een doodziek en is de ander beschermd? Een inkijk in de afweermechanismen tegen corona”, De Morgen, 5 september 2020

20. Peter Aaby: “Randomized trial of BCG vaccination at birth to low- birth-weight children: beneficial nonspecific effects in the neonatal period?” https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21673035/

21. Monocyten: https://nl.wikipedia.org/wiki/Monocyt
22. “Bacillus Calmette-Guérin vaccine for prevention of COVID-19 and other respiratory tract infections in older adults with comorbidities: a randomized controlled trial” https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36736662/
23. ACTIVATE-2: a double-blind randomized trial of BCG vaccination against COVID-19 in individuals at risk, Tsilika et al., Front Immunol. 5 jul 2022;13:873067. doi: 10.3389/fimmu.2022.873067
24. Voor uitleg over het tuberculinisch miasme verwijs ik naar “Lijfwacht”, p.232 - 233.
25. Een cytokine is een paracrien molecuul dat een rol speelt in de immuunafweer en het activeren van bepaalde receptoren. https://nl.wikipedia.org/wiki/Cytokine. Interleukine is een cytokine betrokken bij zowel pro-inflammatoire als anti-inflammatoire reacties. https://nl.wikipedia.org/wiki/IL-6
26. “Voorkomt het Pfizer-vaccin virusoverdracht? Daar is nog geen bewijs voor” https://www.eoswetenschap.eu/gezondheid/voorkomt-het-pfizer- vaccin-virusoverdracht-daar-nog-geen-bewijs-voor
27. Prikpop-feestje: “Tommorowland-dj’s en een prik van Marc Van Ranst”. (Gazet van Antwerpen: 1 juli 2021).
28. Inschakelen van scholen bij vaccineren van 5 tot 12-jarigen: GvA op 17 augustus 2021. https://www.gva.be/cnt/dmf20210817_95361009
29. “Waarom ook Axel Daeseleire oproept om scholen niet te betrekken bij vaccinatiecampagne”, https://www.nieuwsblad.be/cnt/ dmf20210817_95170229
30. WHO roept rijke landen op: “Geef coronavaccins eerst aan arme landen vooraleer jullie kinderen in te enten”. https://www.vrt.be/vrtnws/ nl/2021/05/14/who-oproep/
31. “Volgende week krijgt mijn zoon zijn eerste Covid-prik” https://www.mediquality.net/be-nl/topic/article/24577137/volgende-week-krijgt-mijn-zoon-zijn-eerste-covid-prik-opinie-pediater
32. “A Covid-19 vaccination regimen consisting of two 10-μg doses of BNT162b2 administered 21 days apart was found to be safe, immunogenic, and efficacious in children 5 to 11 years of age”. https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa2116298
33. “Gynaecologen roepen zwangere vrouwen op om zich te laten vaccineren”, https://www.standaard.be/cnt/dmf20210227_95833041.

34. “Les apprentis sorciers”, Alexandra Henrion-Caude.

35. “Waar staan de COVID-vaccins tegenover de varianten?” Bericht in MediQuality van 30 maart 2021: https://www.mediquality.net/nl/topic/ article/23749371/waar-staan-de-covid-vaccins-tegenover-de-varianten en Vaccine effectiveness against SARS-CoV-2 reinfection during periods of Alpha, Delta, or Omicron dominance: A Danish nationwide study 1. Bénédicte Langlois –Bela 2. https://journals.plos.org/plosmedicine/ article?id=10.1371/journal.pmed.1004037
36. Bericht in MediQuality van 3 mei 2021: Covid-19-varianten: vijf belangrijke vragen: https://www.mediquality.net/be-fr/topic/ article/23829489/covid-19-varianten-vijf-belangrijke-vragen
37. “Moeten we vanaf september terug voor een boosterprik? En wat doet die precies?” https://www.gva.be/cnt/dmf20210729_93919380

38. Coronavirus-Gezondheidsministers herhalen oproep voor vervollediging vaccinatie https://www.mediquality.net/be-nl/news/article/B1100409695_B1/ coronavirus-gezondheidsministers-herhalen-oproep-voor-vervollediging-vaccinatie

39. COVID-19: vaccins werken minder goed bij een sterke blootstelling aan het virus https://www.mediquality.net/be-nl/topic/article/25492570/covid-19-vaccins-werken-minder-goed-bij-een-sterke-blootstelling-aan-het-virus. Citerend uit: Evidence of leaky protection following COVID-19 vaccination and SARS-CoV-2 infection in an incarcerated population, Lind et al., Nat Commun. 19 aug 2023;14(1):5055. doi: 10.1038/s41467-023- 40750-8

40. EMA zet licht op groen voor nieuw aangepast coronavaccin Pfizer/ BioNTech https://www.medi-sfeer.be/nl/nieuws/ema-zet-licht-op-groen-voor- nieuw-aangepast-coronavaccin-pfizer-biontech.html

41. VacCovid is een initiatief van de Antwerpse eerstelijnszones, en is vooral bedoeld om wat werkdruk weg te nemen bij huisartsen en apothekers uit de regio. Een afspraak maken bij je huisarts of een apotheker in je buurt kan er voor alle duidelijkheid ook, maar in samenspraak met de lokale besturen van Antwerpen en vier randgemeenten werd besloten om daarnaast een gezamenlijk vaccinatiemoment te organiseren
42. 1.800 boosterprikken op eerste dag van VacCovid in Antwerpen https://www.mediquality.net/be-nl/news/article/1101529318_B1/covid-19-1-800-boosterprikken-op-eerste-dag-van-vaccovid-in-antwerpen
43. Coronavirus - Al ruim 400.000 coronavaccins geplaatst, 1,7 miljoen vaccins besteld https://www.mediquality.net/be-nl/news/article/25528324/coronavirus-al-ruim-400-000-coronavaccins-geplaatst-1-7-miljoen-vaccins-besteld

Hoofdstuk 6: Integriteit

1. Lichamelijke integriteit: https://nl.wikipedia.org/wiki/Lichamelijke_ integriteit
2. Segregatie: https://nl.wikipedia.org/wiki/Sociale_segregatie
3. De Morgen, 12/01/2021; p. 10.

4. De Morgen, 29/12/2020.
5. Vaccinatie tegen covid-19 op de werkvloer: https://www.crivitspersyn.be/nl/nieuws/artikel-van-de-maand-door-charline-bulteel-vaccinatie-tegen-covid-19-op-de-werkvloer.
6. MediQuality https://www.mediquality.net/be-nl/topic/ article/25465713/covid-19-verplichte-vaccinatie-zonder-enig-voelbaar-effect-in-engeland én Covid-19 vaccines as a condition of employment: impact on uptake, staffing, and mortality in elderly care homes, Girma et al., Management Science, https://doi.org/10.1287/mnsc.2023.4832.
7. “Valentijn Vaccinatiesymposium” Artsenkrant/12 januari 2023/
Nr. 2739/pagina 14. https://www.artsenkrant.com/actueel/valentijn-vaccinatiesymposium-kijkt-breed-naar-complottheorieen/article-normal-64929.html?cookie_check=1697509332
8. Carbo vegetabilis: https://purasana.com/blog/plantaardige-houtskool-voor-de-spijsvertering

Hoofdstuk 7: Pech

1. BBC-presentatrice na coronaprik overleden aan bloedklonters: “Ze had last van stekende hoofdpijn, ook achter de ogen”: https://www.hln.be/ buitenland/bbc-presentatrice-na-coronaprik-overleden-aan-bloedklonters- ze-had-last-van-stekende-hoofdpijn-ook-achter-de-ogen~ae512fcd/

2. Coronavirus - Rechtszaak tegen vaccinfabrikant BioNTech wegens veronderstelde bijwerkingen. https://www.mediquality.net/be-nl/news/ article/1101251532_B1/coronavirus-rechtszaak-tegen-vaccinfabrikant-biontech-wegens-veronderstelde-bijwerkingen

3. “De docu die het daglicht niet kan verdragen”. BLCKBX.TV, 12 maart

2022. https://www.blckbx.tv/corona/de-docu-die-het-daglicht-niet-kan-verdragen
4. Dr. Peter Campbell: opname van 24 september 2023: https://www.youtube.com/watch?v=_6xBiyidQ9g

5.“Menstruatiestoornissen een mogelijke bijwerking van coronavaccins”. https://www.lareb.nl/news/menstruatiestoornissen-mogelijk-een- bijwerking-van-coronavaccins
6. Menstrual disorders and postmenopausal bleeding after administration o COVID-19 vaccines: https://www.lareb.nl/media/uoneih5z/ signals_2021_menstrual_disorders-and-postmenopausal_bleeding-and- covid-19-vaccines.pdf

7. Vaccin tegen COVID-19: vaker vaginaal bloedverlies? https://www.mediquality.net/be-nl/topic/article/25530979/vaccin-tegen-covid-19-vaker-vaginaal-bloedverlies
Dit artikel in MediQuality is gebaseerd op het volgend onderzoek: Unexpected vaginal bleeding and COVID-19 vaccination in nonmenstruating women, Blix et al., Sci Adv. 22 sep 2023;9(38):eadg1391. doi: 10.1126/sciadv.adg1391

8. De Morgen, 3 juni 2021. Israël onderzoekt mogelijk verband tussen ontstekingen van hartspier en Pfizer-vaccin. https://www.demorgen.be/nieuws/israel-onderzoekt-mogelijk-verband-tussen-ontstekingen-van-hartspier-en-pfizer-vaccin~bea792004/

9. “Vaccin Johnson & Johnson enkel nog voor 40-plussers na dood van buitenlandse vrouw” https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2021/05/26/overlijden-na-j-j-vaccin/ 

10. VIDEO - CHD.TV - Canadian doctors Chris Shaw, Stephen Malthouse, Charles Hoffe and William Makis discuss COVID-19 vaccine injuries, excess deaths of doctors, athletes, children, pilot heart attacks... Dr. William Makis https://makismd.substack.com/p/video-chdtv- canadian-doctors-chris?utm_source=substack&utm_medium=email

11. Piloten bezwijken halverwege de vlucht: “Nog nooit zoveel gevallen als sinds de Covid-vaccinaties” https://www.frontnieuws.com/piloten-bezwijken-halverwege-de-vlucht-nog-nooit-zoveel-gevallen-als-sinds-de-covid-vaccinaties/

12. Flightrader: https://flightradar.live/nl/
13. “Canada waging war on Dr. Charles Huffe for spreading out publicly against Covid “vaccinen”. https://www.cbc.ca/news/canada/british- columbia/charles-hoffe-doctor-discipline-panel-covid19-1.6361624.
14. “I’m grateful on the one hand that something is being done, but also just disappointment because it honestly feels like it’s too little too late ... and there’s no indication that his licence has been limited in any way, which means he can continue to spread the misinformation that he’s been spreading", McAlpine told CBC News.
15. “The notice also points to Hoffe’s false claims that COVID-19 vaccines are more dangerous than the disease, including “publicly expressing that the COVID-19 vaccinations cause microscopic blood clots that cause serious neurological harm, female infertility and a high number of deaths that is not recognized by public health". 

16. “Overlijden na J&J vaccin: https://www.vrt.be/vrtnws/ nl/2021/05/26/overlijden-na-j-j-vaccin/
17. Carbo animalis: https://www.vedantu.com/question-answer/animal-charcoal-is-used-in-decolourising-colour-class-11-chemistry-jee-main-5f7243bfd9fada5ff199801c
18. Phenol: https://en.wikipedia.org/wiki/Phenol
19. Luesinum is een nosode gemaakt van emaakt van de etter uit de sjanker van de man die syfilis heeft en wordt besproken in Lijfwacht op pagnina 65-66
20. Platina: https://nl.wikipedia.org/wiki/Platina
21. “Nederlanders krijgen nog maar één prik na coronabesmetting,
België volgt niet”. Bericht van 3 juni 2021 in de Standaard. https://www.standaard.be/cnt/dmf20210603_96248732
22. “Melvin (26) sterft door embolie na Covid-19, tweelingbroer ovrleeft” https://www.gva.be/cnt/dmf20210731_92903909

Hoofdstuk 8: Wanhoop

1. New data shows long Covid is keeping as many as 4 million people out of work, Bach K, Brookings, Aug 2022
2. “Long covid komt nog vaak voor en het is niet de enige slepende aandoening na een virusbesmetting” https://www.vrt.be/vrtnws/ nl/2023/03/06/nee-long-covid-is-niet-weg-en-er-zijn-nog-andere- postvirale/

3. “Als een soldaat die na de oorlog is achtergelaten”: https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2022/11/15/bureaucratie-geldzorgen-en-onbegrip-long-covidpatienten-die-zi/
4. Na halfjaar maar 5 procent coronapatiënten klachtenvrij: ‘Ellende duurt voort’. Marcia Nieuwenhuis. 3 okt. 2020 AD Digitale krant.

5. Microglia bestaat uit gliacellen die een belangrijke rol spelen in het afweersysteem van het centraal zenuwstelsel. Microgliacellen zijn zeer kleine structuren die verspreid voorkomen in de weefsels van de hersenen en het ruggenmerng. Microgliacellen worden beschouwd als weefselspecifieke macrogafen. Ze komen voor in zowel de witte als de grijze stof van

het centraal zenuwstelsel. Microglia wordt gedurende de embryonale ontwikkeling gevormd uit het hersenmesenchym. https://nl.wikipedia.org/ wiki/Microglia
6. Macrofagen zijn grote mononucleaire cellen die in staat zijn resten van dode of beschadigde lichaamseigen cellen te veranderen in intercellulair materiaal, en lichaamsvreemde cellen en inerte deeltjes in zich op te nemen. https://nl.wikipedia.org/wiki/Macrofaag

7. Guillain-Barré: https://www.spierziekten.nl/overzicht/guillain-barre-syndroom/oorzaak-en-verschijnselen-van-gbs/
8. De Vlaamse krant “De Morgen” van 28 september 2020, een onderzoek citerend gepubliceerd op 25 september 2020 in The LancetMicrobe: https://www.thelancet.com/journals/lanmic/article/PIIS2666- 5247(20)30144-0/fulltext

9. “Na covid kreeg een patiënt van me psychoses”, Dr Morgen, 27 mei 2021.
10. “Long covid is ook voor kinderen hele lijdensweg”, De Morgen, 3 juli 2021.

11. “Scholieren en studenten met long covid timmeren aan de lange weg naar herstel”. De Morgen, 27/04/2023
12. ”Als enige in je klas last hebben, dat vond ik het moeilijkste”, De Morgen, 27 april 2023 en “Long covid: als je na het sturen van één e-mail al moet gaan liggen”, De Morgen, 4 maart 2023

13. Immunologe Akiko Iwasaki en haar collega’s van de Yale School of Medicine. https://www.ama-assn.org/delivering-care/public-health/akiko-iwasaki-phd-latest-long-covid-19-research
14. “Distinguishing features of Long COVID identified through immune profiling”. https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2022.08.09.222785 92v1

15. Het hersenaanhangsel of de hypofyse is een klier midden in het hoofd, onder de hersenen, die vele hormonen afscheidt. De hypofyse vervult een belangrijke rol bij de regulering van een groot aantal hormonen.Eén van de hormonen die afgescheiden worden is het ACTH, wat op zijn beurt dan weer zorgt voor de afscheiding van cortisol door de bijnier. https://nl.wikipedia.org/wiki/Hypofyse

16. B-cellen zijn lymfocyten (een bepaald soort witte bloedcellen) die een belangrijke rol spelen in het humorale immuunsysteem, verantwoordelijk voor de productie van antistoffen. https://nl.wikipedia.org/wiki/B-cel

17. T-cellen ofwel T-lymfocyten zijn afweercellen, onderdeel van de specifieke cellulaire afweer: https://nl.wikipedia.org/wiki/T-cel

18. Hersenkrimp en corona: https://medicorps.nl/2022/03/09/een-corona-infectie-kan-zorgen-voor-hersenkrimping-en-schade/
19. KNACK, nr. 3 van 19 tot 25 januari 2022. p.8 – 13: “Vaccinatie is de grootste medische ontwikkeling ooit”.
20. “Kleine, dreigende microstolsels kunnen de symptomen van long COVID verklaren” https://www.mediquality.net/be-nl/medical/article/25228350/kleine-dreigende-microstolsels-kunnen-de-symptomen-van-long-covid-verklaren en https://www.medscape.com/viewarticle/985271#vp_1
21. Fibrine (ook wel Factor Ia) is een bloedstollingseiwit in het bloedplasma dat een belangrijke rol speelt bij de normale wondgenezing en bloedstolling, maar het speelt ook een rol bij de ontstekingsreactie. Het vormt dan een netwerk met als doel een schadelijke agens, bijvoorbeeld bacteriën, op zijn plek te houden zodat de weefselschade beperkt blijft. https://nl.wikipedia. org/wiki/Fibrine
22. Persistent clotting protein pathology in Long COVID/Post-Acute Sequelae of COVID-19 (PASC) is accompanied by increased levels of antiplasmin: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34425843/
23. “De puzzelstukjes vallen stilaan in elkaar” 13 juli 2023. https://www. vrt.be/vrtnws/nl/2023/07/13/genetische-mutatie-gelinkt-aan-een-hoger- risico-op-long-coid/
24. “Long covid komt nog vaak voor en het is niet de enige slepende aandoening na een virusbesmetting” Peter Brems. 6 maart 2023. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/03/06/nee-long-covid-is-niet-weg-en-er-zijn-nog-andere-postvirale/ 
25. Long COVID en de fysieke, mentale en sociale gevolgen : COVIMPACT, the end. https://www.mediquality.net/be-nl/topic/ article/25435980/covimpact-the-end
26. UNLOCK-studie in het UZ Brussel: https://kce.fgov.be/nl/kce- trials/funded-trials/unlock-voeding-en-locomotorische-revalidatie-in- long-covid-lcov-211306
27. Sepia offcinalis: https://nl.wikipedia.org/wiki/Gewone_zeekat
28. Natrium muriaticum: https://nl.wikipedia.org/wiki/Natrium
29. Mangaan: https://nl.wikipedia.org/wiki/Mangaan
30. Aluminium: https://nl.wikipedia.org/wiki/Aluminium

Hoofdstuk 9: Prelude

1. Hemagglutinine is een oppervlakte-eiwit dat deel uitmaakt van influenzavirussen. Er zijn 16 subtypen hemagglutinine bekend. De eerste drie - H1, H2 en H3 - komen voor in influenzavirussen die de mens kunnen infecteren. Voor H5 geldt, dat van dit subtype nog niet bekend is of het de mens kan infecteren, maar er zijn wel aanwijzingen voor. https://nl.wikipedia.org/wiki/Hemagglutinine
2. Neuraminidase is een oppervlakte-eiwit (of enzym) dat gevonden wordt op het oppervlakte van het influenzavirus. Er zijn negen neuraminidase subtypes bekend, waarvan velen alleen voorkomen bij verschillende soorten pluimvee. Van subtypes N1 en N2 is bekend dat zij direct verbonden zijn aan epidemiën bij de mens. De uitbraak van het vogelgriepvirus in 2005 heeft als subtype N1 https://nl.wikipedia.org/wiki/Neuraminidase

3. Vogelgriep: https://nl.wikipedia.org/wiki/Vogelgriep
4. Uitbraak vogelgriep in Kazchastan https://nl.wikipedia.org/wiki/Vogelgriep#:~:text=In%20augustus%202005%20werd%20vogelgriep,bij%20de%20grens%20met%20Rusland.
5. Er werden veel namen aan deze pandemie gegeven zijnde:

- “Swine flu” (WHO, CDC (Center for Disease Control)); - Pandemic H1N1/09 virus (WHO);
- Novel Influenza A (H1N1) (CDC);
- 2009 A/H1N1 flu (CDC);

- North American Influenza (WOAH);

- Novel flu virus (European Commission). Dit was heel verwarrend in de communicatie en vandaar één duidelijke benaming die werd voorgesteld namelijk “Mexicaanse griep”.
6. https://www.goodreads.com/book/show/115833.Emerging_Viruses
7. ECDC: Het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (Engels: European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC)) is een agentschap van de Europese Unie, opgericht in 2004 en gevestigd in Stockholm. Het centrum helpt de EU in de strijd tegen infectieziekten en andere ernstige bedreigingen van de gezondheid. Het beheert onder meer een netwerk van laboratoria en een systeem voor vroegtijdige waarschuwing en maatregelen. Het centrum kan bijvoorbeeld een EU-team van deskundigen uitzenden om de uitbraak van een nieuwe ziekte bij de mens in een Europees land te onderzoeken. https://nl.wikipedia.org/wiki/Europees_Centrum_voor_ziektepreventie_ en_-bestrijding

8. ESWI: “We are scientists fighting the burden of major acute respiratory virus infections by fostering stakeholder communication and cross- disciplinary research in Europe. https://www.eswi.org
9. Oorspronkelijk bericht in het Engels verschenen in de New York Times op 28 oktober 2005. Subject: the owner of antivirals for aviar flu

Source: http://www.nytimes.com/2005/10/28/politics/28rummy.html By THE NEW YORK TIMES. Published: October 28, 2005
WASHINGTON, Oct. 27.
Defense Secretary Donald H. Rumsfeld has recused himself from government decisions concerning medications to prevent or treat avian flu, rather than sell his stock holdings in the company that patented the antiviral agent Tamiflu, according to a Pentagon memorandum issued Thursday. The memorandum, to Mr. Rumsfeld’s staff from the Pentagon general counsel, said the defense secretary would not take part in decisions that may affect his financial interests in Gilead Sciences Inc. Before becoming defensesecretary in January 2001, Mr. Rumsfeld was chairman of Gilead. On each of his annual financial disclosure statements, he has listed continued stock holdings in the company. Gilead holds the patent on Tamiflu, but contracts for it are signed with an American subsidiary of F. Hoffman-LaRoche Ltd., which holds marketing and manufacturing rights. Mr. Rumsfeld will remain involved in matters related to the Pentagon response to an outbreak, so long as none affect Gilead.
10. “In 2009 zagen we vaccineren als militaire operatie, we waren als eerste klaar”: https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2365560-in-2009-zagen-we- vaccineren-als-militaire-operatie-we-waren-als-eerste-klaar
11. “Dossier Mexicaanse Griep. Een kleine griep met grote gevolgen”. Daan De Wit. Uitgeverij Lemniscaat. ISBN 978 90 477 0360 0. Ik dank schrijver Daan De Wit bij deze voor het feit dat ik uit zijn boek mocht citeren.
12. “Communication and public engagement”. https://vimeo. com/320913130
13. “Lijfwacht. Reis door 40 jaar huisartsenpraktijk”. Dr. Léon Scheepers. Zie onder “Reductionisem/rationalisme – empirisme/vitalisme” p. 47. Hier beschrijf ik mijn ervaring met deze heer in het praatprogramma Volt, d.d. 30 januari 2013.
14. “Raad van Europa wil onderzoek naar aanpak varkensgriep” (De Morgen, 06/01/2010). 

Hoofdstuk 10: Reflectie

1. “`Misschien komt virus wel uit lab”, De Morgen, 14 augustus 2021.
2. Coronavirus - Wereldgezondheidsorganisatie vraagt China toegang om oorsprong covid te zoeken https://www.mediquality.net/be-nl/news/article/25500930/coronavirus- wereldgezondheidsorganisatie-vraagt-china-toegang-om-oorsprong-covid- te-zoeken
3. “Natuurlijk is er een links tussen corona en het klimaat”, De Morgen, Zeno, 3 april 2021.
4. “Hoe wij killervirussen zelf hebben uitgenodigd”, De Morgen, 07 oktober 2020.
5. “De vraag is niet óf, maar wannéér er een nieuwe pandemie komt”, GvA/Zeker weten/ 28-29 november 2020
6. Voor deze bedenking over de experts heb ik mij grotendeels gebaseerd op de artikelenreeks “Wat baten kaars en bril, als de uil niet zien en lezen wil”, van de hand van anaesthesist Olivier Lhoest verschenen in de loop van 2021 in MediActuQuality.
7. Congres Sciensano blikt terug op vaccinatie https://www.mediquality.net/be-nl/news/article/25505177/congres- sciensano-blikt-terug-op-vaccinatie
8. De Morgen, 1 februari 2021.
9. De Morgen, 22/01/2021, p.4.
10. “Le groupe Pfizer a-t-il été condamné par le passé à des milliards de dollars d’amendes?” https://www.liberation.fr/checknews/le-groupe-pfizer-a-t-il-ete- condamne-par-le-passe-a-des-milliards-de-dollars-damendes-20220106_ RP6Q4O5BKBFUBAGN2DI3SCYN3I/
11. “Patentbescherming opheffen is geen wondermedicijn”: De Standaard, 29 april 2021
12. “Druk groeit om patenten op vaccins vrij te geven”: De Morgen, 29 april 2021.
13. VS dan toch voor tijdelijk vrijgeven patenten coronavaccins, “monumentaal moment in strijd tegen COVID-19”: https://www.vrt.be/ vrtnws/nl/2021/05/06/verenigde-staten-patenten-vaccins/
14. Knack.be: https://www.knack.be/nieuws/europa/eu-president- charles-michel-vrijgeven-patenten-coronavaccins-geen-mirakeloplossing- op-korte-termijn/article-news-1731929.html
15. De redder in nood hoort nu de kassa rinkelen: Pfizer overweegt prijzen in de toekomst stevig op te trekken: https://www.nieuwsblad.be/cnt/ dmf20210417_93106063
16. GvA, Pfizer wil derde prik geven: commerciële zet of virologische noodzaak? https://www.gva.be/cnt/dmf20210416_93836657
17. Pfizer en Moderna verhogen prijzen van hun coronavaccins in EU: https://www.hln.be/binnenland/pfizer-en-moderna-verhogen-prijzen-van-hun-coronavaccins-in-eu~af1ec73b/.
18. “En de grote winnaar is: big pharma”, De Morgen, 22/05/2021
19. “Pfizer verlaagt omzetprognose na tegenvallende verkoop covidproducten”: https://www.mediquality.net/be-nl/news/article/1101338672_B1/pfizer-verlaagt-omzetprognose-na-tegenvallende-verkoop-covidproducten én Pfizer verlaagt omzetverwachting met 9 miljard dollar https://www.mediquality.net/be-nl/news/article/1101605010_B1/pfizer-verlaagt-omzetverwachting-met-9-miljard-dollar

20. BioNTech draait verlies door ingestorte vraag naar coronavaccins https://www.mediquality.net/be-nl/news/article/1101355502_B1/biontech-draait-verlies-door-ingestorte-vraag-naar-coronavaccins
21. “Moderna verhoogt verwachtingen voor omzet uit coronavaccin” https://www.mediquality.net/be-nl/news/article/25474828/moderna- verhoogt-verwachtingen-voor-omzet-uit-coronavaccin

22. “Hoe Gates en co. hun stempel drukten op de covidpandemie”. Donaties zonder transparantie. De Morgen, 06 oktober 2020, p.12.
23. Anders Tegnell: https://en.wikipedia.org/wiki/Anders_Tegnell

24. “Hoe het coronavirus de wetenschap blijvend verdeelde”: https:// www.decontroversatie.be/post/hoe-het-coronavirus-de-wetenschap- blijvend-verdeelde.

25. Medisfeer 27 maart 2023 https://www.medi-sfeer.be/nl/nieuws/ beroepsnieuws/stijging-van-aantal-huisartsen-dat-stopt-na-de-coronapandemie.html?email=leon.scheepers@homeopathy.be&mto ken=7059bf992c2546047ea74c0cded7a52fcf80a57fbdfc642dd60c829 8785e9807ff85599a4d0db9ff0d270a0dca54253f0e5c4611736c5d6eba5798b7f3ba7dbb&return_url=https%3A%2F%2Fenews.mobiledoc. be%2Fnewsletter%2F11637&utm_campaign=eMS%20Mar5B%20 NL%20%7C%202023&utm_content=&utm_medium=email&utm_ source=RMNet&utm_term=

26. Apofenie: https://nl.wikipedia.org/wiki/Apofenie
27. Voor deze bedenking over de media heb ik mij grotendeels gebaseerd op de artikelenreeks “Wat baten kaars en bril, als de uil niet zien en lezen wil”, van de hand van anaesthesist Olivier Lhoest verschenen in de loop van 2021 in MediActuQuality.
28. “Niemand “besmette” tv-journaals zoals Van Ranst en co”. GvA, 10 – 11 april 2021, p. 8.
29. Artsenkrant, 16 maart 2023/ Nr. 2747
30. GvA, p. 6 van 10 maart 2023
31. Bericht van huisartsenvereniging HKAO maart 2023
32. De Morgen, 19/02/2021: “Besmette mensen nog maanden beschermd” 33. “Met overgewicht is het bijzonder moeilijk vechten”, De Morgen, 30/04/2021
34. “Kinderen van alle leeftijden verzwaren”, De Morgen, 3 juni 2021.

35. “Een hoge BMI verhoogt het risico op Covid-19 en ernstige luchtweginfecties” https://www.mediquality.net/be-nl/topic/article/25441880/een-hoge- bmi-verhoogt-het-risico-op-covid-19-en-ernstige-luchtweginfecties

36. “Waar blijft de politieke reflectie op de coronacrisis?”, @telegraaf.nl De Kwestie, 13 juli 2023.
37. “Covid-19 - Overheid moet opnieuw vaccins en hulpmiddelen vernietigen”: https://www.mediquality.net/be-nl/news/ article/1101303585_B1/covid-19-overheid-moet-opnieuw-vaccins-en- hulpmiddelen-vernietigen

38. “Onderzoeksraad: blijft onduidelijk of coronamaatregelen hielpen”: https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/5339206/ onderzoeksraad-bedoelde-en-onbedoelde-effecten-coronamaatregelen
39. Coronavirus - Belgen geven overheden 5,5 op 10 voor COVID-beleid - MediQuality https://www.mediquality.net/be-nl/news/article/1101556809_B1/ coronavirus-belgen-geven-overheden-5-5-op-10-voor-covid-beleid

40. Oversterfte in 2022: https://www.mediquality.net/be-nl/news/ article/25280524/een-oversterfte-van-5-612-doden-in-2022-sciensano 41. Dr. John Campbell: https://www.youtube.com/ watch?v=bJ23vr1Gs3w

42. Wettelijkheid van beslissingen: Covid-19 - Grondwettelijk Hof vernietigt onderdeel samenwerkingsakkoord COVID-19-vaccinatiegegevens https://www.despecialist.eu/nl/nieuws/grondwettelijk-hof-vernietigt-onderdeel-samenwerkingsakkoord-covid-19-vaccinnet.html en MediQualityActu: https://www.mediquality.net/be-nl/news/ article/1101145703_B1/covid-19-grondwettelijk-hof-vernietigt-onderdeel- samenwerkingsakkoord-covid-19-vaccinatiegegevens
43. Bent u als burger op zoek naar uw geregistreerde vaccinatiegegevens, ga dan naar https://www.myhealthviewer.beof via https://www. mijngezondheid.be.

44. De Morgen, 12/10/2020.
45. Artsenkrant , 1december 2022/Nr. 2735
46. De Morgen, Zeno, zaterdag 23 januari 2021.
47. Artsenkrant/ 23 februari 2023/Nr. 2745
48. Partnership for Health System Sustainability and Resilience (PHSSR): het volledig rapport is te vinden op phssr.org/findings.
49. Interview - Helenka Spanjer https://www.dewereldmorgen.be/artikel/2023/06/02/terugblik-met- marc-van-ranst-op-de-coronacrisis-grote-hoop-van-de-mensen-heeft-zeer-goed-meegewerkt/Viroloog Van Ranst.
50. “Hoe we een volgende pandemie kunnen vermijden (opinie Dr Proesmans)” https://www.mediquality.net/be-nl/news/article/23179061/wat-we-moeten-doen-om-een-volgende-pandemie-te-vermijden-opinie-dr-proesmans
51. Peerreview is een methode om de kwaliteit van werk te verbeteren, verifiëren of controleren door het werk te onderwerpen aan de kritische blik van een aantal gelijken, meestal vakgenoten of collega’s van de auteur. https://nl.wikipedia.org/wiki/Peerreview
52. Christian Peronne, de als “anti-vax” geframede infectioloog wint al zijn rechtszaken

https://www.tegenwind.tv/post/christian-perronne-de-als-anti-vax- bestempelde-infectioloog-wint-al-zijn-rechtszaken
53. Shaping our Future: https://www.youtube.com/watch?v=qKoU7odG42Q

54. Gazet van Antwerpen, 19 augustus 2023. https://www.gva.be/cnt/ dmf20230819_91412544
55. “Mooi moment om echt te gaan verntileren”. De Morgen, 10 juni 2021

56. “Deze Mechelaar geloofde als eerste in de ersnst van de coronacrisis”: https://www.gva.be/cnt/dmf20210304_94886054
57. Camilla Rothe: https://en.m.wikipedia.org/wiki/Camilla_Rothe
58. “COVID-19 Vaccine Surveillance Report” voor week 42, zijnde de week van maandag 18 tot zondag 24 oktober van het jaar 2021. https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/ uploads/attachment_data/file/1027511/Vaccine-surveillance-report-week-42.pdf

59. “Gezondheidspassen zijn niets nieuws onder de zon: de voorlopers van de coronapas”: https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2021/10/30/ gezondheidspassen-niets-nieuws-onder-de-zon/
60. ”De Morgen, 21/09/2020.

61. MediQualityActu van 2 november 2023: “Pfizer in het rood door teruglopende vraag naar COVID-medicatie” https://www.mediquality. net/nl/news/article/1101672084_B1/pfizer-in-het-rood-door- teruglopende-vraag-naar-covid-medicatie

Credit Commons:

Hoofdstuk 3:
1. Wikimedia Commons: https://nl.wikipedia.org/wiki/Wikimedia_

Commons
2. Wikimedia Commons: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/ commons/3/39/Anamirta_Cocculus_09.jpg
3. Wikimedia Commons: https://commons.wikimedia.org/wiki/ Bryonia_alba
4. Wikimedia Commons: https://commons.wikimedia.org/wiki/ Category:Calcium_carbonate
5. Wikimedia Commons: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/ commons/3/3f/Magnesium_crystals.jpg
6. Wikimedia Commons: https://commons.wikimedia.org/wiki/ Phosphorus#/media/File:Phosphor.JPG)
7. Wikimedia Commons: https://commons.wikimedia.org/wiki/ File:Eupatorium_perfoliatum_001.JPG
8. Wikimedia Commons: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/ commons/5/5b/Conium_maculatum.jpg
9. Wikimedia Commons: https://commons.wikimedia.org/wiki/ Category:Native_arsenic#/media/File:Arsenic-4jg33a.jpg

Hoofdstuk 4:
1) Thuya occidentalis: Wikemedia Commons https://nl.wikipedia.org/ wiki/Westerse_levensboom#/media/Bestand:Thuja_occidentalis_-_ cone_1_(aka).jpg `
2)Natrium chloride: https://nl.wikipedia.org/wiki/Natriumchloride#/ media/Bestand:Keukenzout.jpg
3) Aspidospermium: https://en.wikipedia.org/wiki/Aspidosperma#/ media/File:Aspidosperma_quebracho-blanco.jpg
4) Aconitum napellus: Wikimedia Commons https://commons.wikimedia. org/wiki/Category:Aconitum
By Bernd Haynold - Own work, CC BY-SA 2.5, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=237028


Hoofdstuk 7:
1. Plumbum: Maker: Heinrich Pniok. Auteurrecht: Copyright: Heinrich Pniok.
https://fr.wikipedia.org/wiki/Plomb
2. Platina: https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Platinum

bottom of page